Δεσμοφύλακας

Τα ‘φερνε δύσκολα πέρα,
διψούσε για μια προαγωγή.
Μονίμως, πιστός στο καθήκον
μιλούσε για υψηλά ιδανικά:
πατρίς, θρησκεία και φαμελιά,
κλέη διασκορπισμένα στον χρόνο.
Μισούσε τους εχθρούς του έθνους,
προπάντων τους «πούστηδες»
 που κηλιδώνουν τα χρηστά ήθη.

Το κράτος μάλλον τον εμπιστευόταν,
φόβος και τρόμος των κρατουμένων.
Σαν έφεραν ενώπιόν του  δέσμιο,
τον επίδοξο τυραννοκτόνο εξοργίστηκε.
Αμέσως, ξεκίνησε  η γνωστή
-προς συμμόρφωσιν-ιεροτελεστία:
σιδηρά βελόνη στην ουρήθρα και δη
θερμαινόμενη στο εξωτερικό της τμήμα.
Τόσο αχόρταγος «πούστης» ήταν.

Εδώ Πολυτεχνείο

Πολυτεχνείο 17 Νοέμβρη 1973 - Εισβολή 

Στο προαύλιο του Πολυτεχνείου στήθηκε μια κακόγουστη, υπερφυσική κεφαλή, η οποία πιθανώς απεικονίζει τον καθηγητή ιστορίας  Νίκο Σβορώνο. Οι Πασπίτες λόγω Τζουμάκα ετσιθελικά κατέχουν τη σημαία (το 1973 δεν υπήρχε ΠΑΣΠ, φυσικά ούτε ΠΑΣΟΚ). Η επέτειος εξελίχθηκε σε μνημόσυνο, οι πολιτικάντηδες, που κρατούν ακόμα μέσα τους Αμερικάνους, φορούν τα γιορτινά τους και  καταθέτουν κάθε χρόνο στεφάνια. Τα ερωτικά καυγαδάκια ματατζήδων και μπαχαλάκηδων συνεχίζονται ες αεί...

Ναι, ήταν η Δαμανάκη, η Τρέμη (στην κατάληψη της Νομικής), ο Λαλιώτης, ο Λαζαρίδης και άλλοι που εξαργύρωσαν τα νεανικά τους ένσημα. Φεύ! οι εξεγέρσεις δεν μπαίνουν στα μουσεία. Τα στερνά τιμούν τα πρώτα. 

Δεν ήταν μόνο αυτοί όμως. Αυτό το ξεχνάμε! Οι περισσότεροι που συμμετείχαν στην εξέγερση δεν ζήτησαν καμιά ανταμοιβή δεν κέρδισαν καμιά θέση, δεν ξέρουμε καν το όνομά τους  (χαρακτηριστική είναι η σπαρακτική ιστορία του Γιώργου Κηρύκου από την Ικαρία, διαβάστε την). 

Η Χούντα δεν τέλειωσε το 1973. Τον Παπαδόπουλο ανέτρεψε ο «αόρατος δικτάτορας» Ιωαννίδης, ο οποίος άνοιξε την Κερκόπορτα για την τουρκική εισβολή στην Κύπρο ανατρέποντας τον Μακάριο. Τα θεμέλια βέβαια είχαν μπεί πολύ νωρίτερα (Συμφωνίες Ζυρίχης Λονδίνου ,Ζήτημα Κοφίνου).

Τα μυστριά, τα Λαγονήσια ,«το τάμα του έθνους», τα «κρέατα του Μπαλόπουλου», τα θαλασσοδάνεια του Ρουφογάλη, τα οικονομικά θαύματα- γίγαντες με χάλκινα πόδια, οι μίζες της ESSO PAPPAS, ο υπερδιπλασιασμός του χρέους, τεχνηέντως, αποσιωπήθηκαν. 

Λησμονήσαμε  τον Μουστακλή, τον Καράγιωργα τον Μανδηλαρά, τον Έλλή, τον Τσαρουχά, τον Παναγούλη, τον Κομνηνό, τον Μυρογιάννη, τον Κοροβέση, τον Ρεκλείτη, τον Αλκαίο τον αυτοπυρποληθέντα Γεωργάκη...

Το αδίκημα στιγμιαίο και όχι συνεχές. Οι βασανιστές έμειναν στο απυρόβλητο...

Οι ιαχές του Σεφέρη: «Ελλάς· πυρ! Ελλήνων· πυρ! Χριστιανών· πυρ! /Τρεις λέξεις νεκρές. Γιατί τις σκοτώσατε;» και «Μιλιούνια φίδια τουτο τ᾿ ακρωτήρι, / χοντρά σὰν τὸ ποδάρι ανθρωπου / καὶ φαρμακερά.» δεν δύνανται να παραγραφούν. Από κοντά οι υποθήκες του Ρίτσου, του Βρεττάκου, του Αναγνωστάκη, του Λειβαδίτη, της Κωστούλας Μητροπούλου. To «Άξιον Εστί»...

Ύστερα «Καραμανλής ή τανκς», Αλλαγή, κάθαρση, εκσυγχρονισμός, ευρωπαϊκή ολοκλήρωση, Ολυμπιακοί, επανίδρυση του κράτους, «λεφτά υπάρχουν», επαναδιαπραγμάτευση και πρώτη φορά αριστερά. 

Τώρα πιά, πάει ένας χρόνος και κάτι,  αναμηρυκάζουμε κανονικότητα, αριστεία και πάταξη της ανομίας. Μεσολάβησαν, βέβαια, και άλλα δεινά στην αποικία...

Καυχηθήκαμε πως πουλήσαμε τρύπιες δεκάρες για να πάρουμε ευρωπαϊκό νόμισμα. Όπως ο Καραγκιόζης πιστέψαμε ότι σκοτώσαμε το φίδι. Παίξαμε με παρρησία τους Νεοέλληνες, γινήκαμε ό,τι καταναλώνουμε. Κοντολογίς, «οξειδωθήκαμε μες στη νοτιά των ανθρώπων.»

Το αυγό του φιδιού επωάστηκε για τα καλά και έσκασε σαν βραδυφλεγής βόμβα. Θρασύδειλοι και ιστορικά αναλφάβητοι ήρθαν ν' αμφισβητήσουν την ύπαρξη νεκρών στο Πολυτεχνείο (Τι σημασία έχει που δεν ήταν μέσα αλλά πέριξ;), την οποία επιβεβαίωσε ο Υφυπουργός του Μαρκεζίνη -βραχύβια προσπάθεια φιλελευθεροποίησης του καθεστώτος από τον Παπαδόπουλο- και μετέπειτα ευρωβουλευτής της Ε.Π.ΕΝ., Σπυρίδων Ζουρνατζής στις 19 Νοεμβρίου 1973.

Λαγός τη φτέρη έσειε, κακό της κεφαλής του, λέει ο θυμοσοφος λαός.

Το σύνθημα «Ψωμί-Παιδεία- Ελευθερία» συνεχίζει να δονεί την ατμόσφαιρα στις ταραχώδεις εποχές που ζούμε. Εύχομαι να μην δαμάσουμε ποτέ τα Πολυτεχνεία που υπάρχουν μέσα μας...

Κάπως έτσι, ο Παμφύλιος Αρδιαίος, ο πανάθλιος τύραννος, στο διηνεκές θα πληρώνει τα κρίματά του.

Ακρογιαλιά

Πλημμυρισμένη ακρογιαλιά

μετά  την νεροποντή.

Λείπει ένας κόκκος αλάτι,

το κορμί σου !

Ποντάρισμα

A depiction of a chaotic scene at a Georgian gambling house from William Hogarth’s series of paintings entitled ‘A Rake’s Progress’. The central figure Tom Rakewell has just lost his wife’s fortune and falls to his knees. (Photo by The Print Collector/Print Collector/Getty Images) http: https://www.historyextra.com/period/georgian/gaming-gambling-betting-addiction-georgian-britain-games-cards


Ας προτιμήσουμε τις δύστοκες επιθέσεις,

οι τρύπιες άμυνες μπάζουν νερά.

Πόσες αποκρούσεις; Αστοχίες τόσες;

Αγών κεκλεισμένων των θυρών,

οι άλλοι κι εμείς στη σέντρα.

Ποντάρισμα σ’ άλογο κουτσό,

καλπάζουν οι αποδόσεις.




-Μπάλα στην εξέδρα!

Aς ανακτήσουμε τα χαμένα:

χρήματα, όνειρα, βήματα

απωθημένα συναισθήματα…

Φτάνουν και περισσεύουν

στα χρόνια μας τ’ άδεια.




-Κοράκι σφύρα τρις,

την τσέπη μου αδειάζω.

Δεν μένει τίποτε για χάσιμο.

Ας αποφύγουμε τις καθυστερήσεις.

Ο Παλιατζής

Αυτό το σπίτι που το βλέπεις σκοτεινό

τον παλιατζή απόψε να ‘ρθει περιμένει

Δημήτρης Γκούτης

-Ο παλιατζής…Όλα τα παλιά μαζεύω.
Μαζεύω προκρούστειες κλίνες,
πολυθρόνες στοιχειωμένες με θέα το γυαλί,
κλουβιά με φιμωμένα πετεινά
και σύρματα που τεντώθηκαν
για να φράξουν εισόδους.

Συλλέγω κασέτες, αχούς αφανών θιάσων,
 αρμαθιές στήνω πεταμένα φιλιά
αμπαρωμένα θάματα ξεκλειδώνω.

-Ο παλιατζής, παιδιά, στη γειτονιά σας…
Ξεψαχνίζω θαμμένες αυλές,
στον ντορβά μου κλείνω
καπέλα μαθητευόμενων μάγων,
τυλίγω γραβάτες βουλευτών επαρχίας.

Ξαραχνιάζω παιδικές μνήμες.
Με θέρμη, πάλι, την πόρτα σας χτυπώ.
Σε ποιο ανήλιαγο, λίγο πριν το τέλος, κατώγι
θα ψηλαφίσω την περιουσία μου;

Eικόνα: Eugène Atget, Junk Dealer's Shop. (rag picker's series)

Barber and Shop

Στον Γιάννη Δημόπουλο

Γεμάτο το συνοικιακό κουρείο.
Κόντρα στην όψη μου
ακονισμένη φαλτσέτα.
Ψαλιδίσματα του περιττού,
σκόρπια κατάχαμα θυσία
δίχως αίμα και πόνο.

Απάτη του μπαρμπέρη η τέχνη,
πάντα θα  ασχολούμαστε με τρίχες.
Μετά την απομάκρυνση απ’ το ταμείο
ουδέν λάθος αναγνωρίζεται.

Γινήκαμε όλοι τρίχες, ξεχάσαμε.
Ψευδαισθήσεις πρόσκαιρου κάλλους
μας σπρώχνουν στην ίδια αίθουσα.
Απάτη του μπαρμπέρη η τέχνη
κι όμως σ΄ αυτήν προστρέχουμε.

Γιάννης Τσαρούχης- Το Κουρείο

Το στόμα

Κάποιος χαμάλης άφησε

στον δρόμο  ένα στόμα,

το 'μπασα μέσα κι αμπάρωσα
μην ταραχτούν οι γειτόνοι.

Καθάρισα τις λάσπες

-κάποιοι διαβάτες πατούσαν πάνω

τι να προσφέρει, σκέφτονταν, ένα στόμα-,

ξεκίνησε να αιμορραγεί,
κοκκίνισαν τα γραπτά μου. 

Το κοίταξα θυμωμένος 

«κατέστρεψες τα υπάρχοντά μου», φώναξα,
απάντησε με τη δική μου φωνή.

                          

Τ’ άρπαξα και το κόλλησα

στα χείλη.

                         Ταίριαζε.

Έκτοτε, πορεύομαι

με δύο στόματα.

Οι γείτονες με μισούν.

Ωδή σ’ έναν λησμονημένο ζωγράφο

Ο επαΐων μίλησε για


αναγεννησιακές επιδράσεις


μα εγώ, όχι πως είμαι άτεχνος,


συγκράτησα ότι δεινοπάθησε,


επειδή δεν έγλειφε τον δεσπότη.


Δύσκολα χρόνια τότε, βλέπετε,


-μακριά από εμάς να ‘ναι-.





Α! Η απέχθεια για τους κόλακες τα φταίει,


για ποια Αναγέννηση να σας πω;


Τι να πουν σ’ εμένα τον εμπαθή,


φωτοσκιάσεις, προοπτικές, αναλογίες;


Μάλλον δεν άκουσα τίποτα,


είμαι κι εγώ λίγο κάπως…,


κάπως αχαρακτήριστος.






Κατέχω όμως τον λόγο της λησμονιάς.


Απείθεια προς τη θρησκευτική εξουσία,


αναγεννησιακό αξίωμα, ύψιστο μάλλον.


Να το θυμάστε στα χρόνια που φτάνουν.


Ποια Τέχνη, ποια Ιδέα


μπορείς να υπηρετήσεις δεσμευμένος;


Αυτό βέβαια δεν θα το θίξουν οι επαΐοντες,


δεν ξέρουν, άλλωστε, από τέτοιες ανταρσίες.






Αυτός όμως ήξερε…


Τα δειλινά ξέκοβε


από το φτωχικό του εργαστήρι


βαμμένος και σκονισμένος


από της τέχνης του συμπράγκαλα.


Περιφερόταν στους δρόμους της πόλης


ως αργά. Άθικτος από τα πλήθη.


Ένας αδέσποτος.

Πίνακας: Honoré Daumier (1808 - 1879), «Ένας καλλιτέχνης μπροστά σ' ένα καβαλέτο».

Ανεράδα

Σ’ ακένωτο λεβέτι, κτέρισμα λησμονημένης πολιτείας, με δάκρυ ξεπλένει και κρασί την πρώτη ηλιαχτίδα. Σμίγει με μυστικά βοτάνια την ύστατη αστραπή. Στη διαπασών το μυστικό βιολί, μα σαν σιωπήσεις νυκτωδία, ξέχειλο της Άρνης το ποτήρι, πέρα, ως τα κύτταρα, θα κυλίσει. Θα εξαϋλωθώ; Θα λάμψω; Κανείς ποτέ δεν έδωκεν απόκριση. Κανείς δεν τόλμησε ν’ απαντήσει.

Εικόνα: Salvador Dali,"Le Fee (The Fairy)"

Boυβή Σειρήνα κι όμως
στο νησί της με τραβά.
...................................................

Πατρίδα είναι εκεί
που οι κόρες του ανέμου
λικνίζονται στη σιωπή.

Άνοιξη

Dali - Spring

Στα μαλλιά σου πεσμένα φύλλα

βρόχινο νερό στα χείλη.

Στέρεψαν οι  πηγές.

Φιλί δεν φτάνει

να μας ξεδιψάσει.

Κοίτα τα έντομα!

Αιθέριοι δεσπότες.

Για μια σταγόνα αίμα, 

άδικα κυνηγάμε

τους λιλιπούτειους δάσκαλους

των πτήσεων μας .

Μην κάνεις θόρυβο!

Σιγά, να κρυφακούσουμε

τη φυλακισμένη καρδερίνα.

Ας μυηθούμε στη γλώσσα των πουλιών.

Ακατάληπτη κι όμως μας ταιριάζει.

Θα σπεύσουν άραγε; Θ’ ανταποκριθούν

στο κάλεσμά μας τα πρώτα χελιδόνια;

Σύρε να ξεσκονίσεις τη φωλιά.

ολόχρυση η μικρή γωνιά

στο φτωχικό σου παραθύρι.


Έλα να χαθούμε στους αγρούς!

Τον ύπνο του φιδιού

άσε με να ταράξω

σπάζοντας τον χαλκά

του αρκουδιάρη που παραμονεύει.

Στη φύση δεν χωρούν δεσμά.

Ακολούθησε με!

Στεντόρεια του Οδυσσέα η φωνή,

ξεχύνεται απ’ το χώμα.

Ακολούθησε με!

Στα πολυσύχναστα παζάρια δεν θα βρούμε.

την μοσχομυρισμένη άνοιξη των υποσχέσεων.

Εγχάρακτον

Εις τον Γοργίαν, υιόν του Σωφρονίου


Καλλίας Κρίτωνος.

Πτερωτής λέξεων.


Τα πρωινά Απολλώνιος,

Διονυσιακός τα βράδια.

Όσο λάμπει ο ήλιος

θιασώτης του Λόγου,

υπό του ημίφωτος της Σελήνης

θαλαμηπόλος του Ενστίκτου.





Εικόνα: Άθικτη αρχαία ρωμαϊκή επιγραφή που ήρθε στο φως κατά τη διάρκεια ανασκαφών στην αρχαία θρακική πόλη Καβύλη.

[]

Αργαδινός ξενίτης σε μια κορφούλα αλαργινή
κι όμως δεν λέω να κινήσω απ' τ' όνειρο.

Macabre

Χτένισα τις λέξεις  Κύριε,

κάλυψα επαρκώς τα χάσματα

φοβούμενος τις υλακές των κριτών.

Κι όταν τυχαία ορθώθηκε

το λησμονημένο κάτοπτρο

ατένισα τη φρικτή αλήθεια.

Κάμποσες τρίχες έλειπαν.

Αραίωση, πρόβα για το πλήρες τίποτα.

Το πλήρες τίποτα...

Κατά τα φαινόμενα αργεί.

Μα Εσύ μπορείς να με σπλαχνιστείς.

Τώρα που συμφιλιώθηκα με το χώμα,

την πρώτη και μάλλον ύστατη

επίκληση Σου απευθύνω.

Κάνε, αν λησμονηθώ να γίνω
τρύπιο άθυρμα στα χέρια
του Άμλετ ή του Καρυωτάκη.

Τίποτε περισσότερο.

Lawrence Olivier as Hamlet 1948

Γυναίκα

Μαθημένη στους κραδασμούς της σμίλης

ντύνεσαι κόκκινη γύμνια του Modigliani

για να παρασύρεις την ακαμψία μου

πέρα από φάσματα ιριδισμών.

Σειρήνα σπαραξικάρδιου άσματος

σπας των βημάτων το συρτάρι

κι ελίσσεσαι-νεφέλη άπιαστη-

μ’ αέρινες κινήσεις που με πονούν.

Θαμώνας πάρωρης ήβης-του Gray

κακέκτυπο-, σπεύδω να σ’ αγγίξω.

Aπάτη ήταν! Θα διαλύσω την αρμύρα

στην αλχημεία των ανάγλυφων.

Πρηνής σωριάζομαι στ’ αγκωνάρια

άμορφος γόνος σαρκώνομαι

ξεπλένοντας στων στοιχειών τα ίχνη

σταγόνες στραπατσαρισμένο άλικο.

 

Κόκκινο γυμνό (1917)

Πίνακας του Αμεντέο Μοντιλιάνι (1884-1920)

Νεοελληνική Ιστορία

Χαμένος στα ψιλά γράμματα

ύστερα από τόσες εξετάσεις,

συγχέω συμμάχους κι εχθρούς,

ξένους κι όμαιμους νεκρούς

στα χαρακώματα ατενίζω.

Μη με ρωτάτε για νίκες.

Μετρώ ναυτικούς αποκλεισμούς,

δακτύλους προστατών, χρεοκοπίες…

Ακόμα άκρη δεν έβγαλα.

Πως να ποντάρω "άσπρο" ή "μαύρο";

Από τζόγο δεν ξέρω.

Μετρώ τη χασούρα,
δεν θα μας σώσει κανείς.

Ανατρέχω στον Μεσοπόλεμο.

τόση γνώση δεν πήγε χαράμι.             

                  Στον Μεσοπόλεμο…

Εκεί ανήκω παρότι τρομάζω.

Όπλο δανεικό δεν έχω

για να παίξω μαζί σας τον Διχασμό.

Φωνητική σύγχυση

«Θα σου κλείσω το στόμα με χίλια φιλιά»
την άκουσα να τραγουδά μια πασχαλιά.
Συρτάρια ελπίδες, τρεις μήνες και κάτι
έκρυβαν φιλιά ανεπίδοτα.

Σφραγισμένα βλέφαρα πια...

Τώρα που δεν μου τραγουδούν

οι κακές αναμνήσεις γίνονται θηλιά

-σαν παιδάκι μπερδεύω τα σύμφωνα -

ώσπου να με τυλίξει βρόχος απαρηγόρητος.

Δεν παν’ στην ευχή τα παλιά.

Nocturne

Αέρινο άρμα απ’ τα κρυστάλλινα βουνά
την προσγειώνει στο προσκέφαλο σιμά
αθέατη το μυστικό κουτί ν΄ ανοίξει.

Της το μηνύσανε κι απόψε τα πουλιά
πως έγνοια  πάρωρη τον βασανίζει.

Οι νότες στήσανε χορό απαλά,
σφαλούν οι αισθήσεις. Αόρατα δεσμά.
Σε πλάση μαγική απόψε  θα κυλήσει.

Ένα κουβάρι  γίναν μες στη σιγαλιά,
αδάκρυτους η αυγή θα τους τυλίξει.